Trong khi Đại Việt chìm trong những cuộc tranh giành quyền lực và tư tưởng, với sự nổi lên của Thiên Khởi Đạo, sự đối đầu của Ngô Nhật Khánh, và lời giải của Ngô Hành Nhân cùng Vô Trần về tầm quan trọng của "lòng dân", thì Tô Ẩn, người đã rút khỏi vị trí Trị Sự, lại đang âm thầm tạo dựng một nền tảng mới cho tương lai.
Sau khi rời khỏi guồng quay chính sự ở Trường Yên, Tô Ẩn đã không đi xa. Anh chọn một khu vực hẻo lánh nhưng yên bình nằm ven một dòng sông lớn, cách xa trung tâm đô thị ồn ào. Nơi đây, được gọi là Nhân Đạo Trang, không phải là một pháo đài quân sự hay một ngôi đền linh thiêng, mà là một quần thể kiến trúc mộc mạc nhưng thanh tao. Những ngôi nhà mái ngói đơn giản, tường đất nện vững chãi, được bao quanh bởi những khu vườn xanh tốt và những con đường lát đá nhỏ. Không có lính gác hay quan lại, chỉ có tiếng chim hót và tiếng suối chảy róc rách.
Nhân Đạo Trang là nơi hội tụ các nhân sĩ trẻ, những người vốn mang trong mình lý tưởng nhưng lại hoài nghi về các phe phái hiện tại. Họ là những học giả trẻ tuổi, những nhà thơ tài năng, những người mang trong mình khát khao thay đổi nhưng không muốn bị trói buộc bởi bất kỳ quyền lực hay giáo điều cũ kỹ nào. Họ đến từ khắp nơi, mặc những bộ áo vải đơn giản, không mang bất kỳ biểu tượng phe phái nào. Dáng vẻ họ gầy gò vì sự khổ luyện nhưng ánh mắt họ luôn sáng ngời nhiệt huyết.
Tô Ẩn, mặc bộ áo vải màu xanh thẫm quen thuộc, dáng người thanh mảnh nhưng vẫn toát lên vẻ điềm đạm và uyên bác, đứng giữa sân Trang, nơi có một cây đa cổ thụ rợp bóng. Anh không còn vẻ mệt mỏi của một vị quan lo toan việc nước, thay vào đó là sự thanh thản của một người đã tìm thấy con đường của mình.
“Các ngươi đến đây, không phải để theo ta,” Tô Ẩn nói với những nhân sĩ trẻ đang tụ tập. “Các ngươi đến đây để tìm kiếm chính mình, để cùng nhau tìm một con đường cho Đại Việt. Chúng ta không theo phe nào, không tin vào bất kỳ quyền lực hay giáo điều đã cũ nào. Chúng ta chỉ tin vào trí tuệ và đạo lý.”
Tại Nhân Đạo Trang, dưới sự dẫn dắt của Tô Ẩn, các nhân sĩ trẻ đã bắt đầu một công việc vĩ đại và đầy thử thách: viết bộ Tân Thiên Luận. Đây không phải là một cuốn kinh sách để thờ phụng, cũng không phải là một bộ luật để cai trị bằng vũ lực, mà là một tác phẩm triết học, một bản tuyên ngôn về cách thức xây dựng một xã hội mới.
Những buổi thảo luận diễn ra không ngừng nghỉ trong các thư phòng nhỏ, nơi ánh nến lung linh trên những chồng sách cổ và những cuộn giấy trắng. Các nhân sĩ trẻ miệt mài tranh luận, ghi chép, và cùng nhau định hình những tư tưởng cốt lõi. Họ không ngừng nghiên cứu những giáo lý cũ, từ Ảnh Kinh của Lạc Ẩn đến Minh Văn của Vô Trần, để chắt lọc tinh hoa và loại bỏ những phần đã lỗi thời.
Tân Thiên Luận được xây dựng dựa trên ba trụ cột chính, ba tiêu chí quan trọng để đánh giá mọi đạo lý và hành động:
- Hợp Thiên: Đây không phải là hợp với “ý trời” được giải thích bởi vua chúa hay đạo sĩ, mà là hợp với quy luật tự nhiên, với sự vận hành của vũ trụ, với lẽ phải và công bằng tuyệt đối. Nó là sự hài hòa với trời đất, không đi ngược lại với đạo lý tự nhiên của vạn vật.
- Hợp Dân: Đây là yếu tố quan trọng nhất. Bộ luận phải hợp với lòng dân, phản ánh nguyện vọng, lợi ích, và khao khát của người dân. Mọi điều khoản, mọi tư tưởng đều phải đặt dân lên trên hết, vì dân mà tồn tại, vì dân mà phát triển. Nó bao gồm cả việc tôn trọng quyền tự chủ, tự quyết của mỗi cá nhân và cộng đồng.
- Hợp Tình: Bên cạnh lý lẽ và quy luật, Tân Thiên Luận cũng phải hợp với tình người, với lòng trắc ẩn, với đạo đức làm người. Nó phải là một bộ luận có thể khiến con người sống với nhau bằng tình thương, bằng sự bao dung và hiểu biết, chứ không phải bằng sự sợ hãi hay tranh giành. Nó phải khơi dậy những giá trị nhân văn sâu sắc nhất.
“Làm sao để một bản luật lại có thể ‘hợp tình’ được, thưa tiền bối?” Một học sĩ trẻ hỏi Tô Ẩn, ánh mắt anh ta đầy vẻ băn khoăn.
Tô Ẩn mỉm cười. “Luật không chỉ là những điều khoản khô khan. Luật cũng phải là con đường dẫn dắt con người đến với lòng thiện. Nếu luật chỉ để trừng phạt, mà không giáo hóa, thì nó chưa ‘hợp tình’.”
Anh chỉ tay vào những trang bản thảo ngổn ngang. “Chúng ta phải viết bằng cả trí tuệ và trái tim. Tân Thiên Luận sẽ là ánh sáng dẫn lối, là sợi dây liên kết những con người có cùng khát vọng, chứ không phải là một cây roi để điều khiển.”
Điều đáng ngạc nhiên là, mặc dù đã rút dần binh quyền và đang đối mặt với sự ly khai của Phạm Bạch Hổ, Đinh Bộ Lĩnh vẫn âm thầm theo dõi và ủng hộ công việc của Tô Ẩn. Anh nhận ra rằng, trong bối cảnh “Quẻ trời không hướng”, và lòng dân đang bị lung lay bởi nhiều luồng tư tưởng, việc xây dựng một bộ luận mới, hợp lòng dân, là vô cùng cấp thiết.
Một buổi tối, một sứ giả của Đinh Bộ Lĩnh, mặc thường phục, đã bí mật đến Nhân Đạo Trang. Anh ta không mang theo chiếu chỉ hay sắc lệnh, mà chỉ là một chiếc hộp gỗ đơn giản. Bên trong là một chồng bản thảo kinh cũ đã sờn cũ, được viết bằng mực tàu và giấy cổ. Đó là những cuốn kinh sách quý giá, những ghi chép về các triết lý cổ xưa, những bản sao chép các tư tưởng của các nhà hiền triết, mà Đinh Bộ Lĩnh đã dày công thu thập.
Sứ giả đặt chiếc hộp xuống và nói với Tô Ẩn: “Chủ công gửi đến tiền bối những bản thảo này. Người nói rằng: ‘Đây là những gì ta đã tìm thấy trong kho tàng cổ thư. Ta tin rằng chúng sẽ hữu ích cho việc xây dựng một ‘đạo’ mới. Hãy tham khảo, nhưng đừng bị ràng buộc. Hãy nhìn vào tương lai mà viết’.”
Tô Ẩn mở chiếc hộp, nhìn vào những bản thảo cũ kỹ. Anh hiểu ý của Đinh Bộ Lĩnh. Đó không phải là lời khuyên phải theo những gì đã có, mà là sự tôn trọng đối với tri thức, và sự ủng hộ ngầm cho việc sáng tạo một con đường hoàn toàn mới. Hành động này của Đinh Bộ Lĩnh cho thấy anh đã thực sự thay đổi, từ một vị quân chủ tranh giành quyền lực trở thành một người sẵn sàng hợp tác vì lợi ích lớn hơn của dân tộc, dù phải đối mặt với áp lực từ các phe phái.
Tại Nhân Đạo Trang, dưới bóng cây đa cổ thụ, những nhân sĩ trẻ vẫn miệt mài với Tân Thiên Luận, hy vọng sẽ viết nên một bộ sách có thể định hình lại tương lai của Đại Việt, nơi mà Thiên – Dân – Tình cùng hòa hợp, nơi mà con người có thể sống tự do, bình đẳng và hạnh phúc, không còn phải chịu đựng cảnh tranh giành vô nghĩa của những chiếc đỉnh hay những quyền lực ảo ảnh.
Tô Ẩn, sau khi rời chính sự, đã lập Nhân Đạo Trang – một nơi hội tụ các nhân sĩ trẻ không theo phe nào. Tại đây, họ bắt đầu viết bộ Tân Thiên Luận dựa trên ba tiêu chí: hợp thiên – hợp dân – hợp tình. Đinh Bộ Lĩnh đã âm thầm ủng hộ công việc này, thậm chí còn gửi bản thảo kinh cũ để tham khảo, cho thấy sự chuyển mình của anh từ việc tranh giành quyền lực sang việc tìm kiếm một con đường hòa hợp cho Đại Việt.