Chiến thắng Lũy Đỗ Giang đã vang dội khắp cõi Đại Việt, không chỉ đánh bại Đỗ Cảnh Thạc mà còn khẳng định lời tuyên bố "không tranh vương" của Đinh Bộ Lĩnh. Tuy nhiên, sau niềm vui chiến thắng, một thử thách mới lại đến, liên quan đến cách Trường Yên sẽ cai quản vùng đất mới chiếm được và liệu họ có thực sự khác biệt so với các sứ quân khác hay không.

Sau khi chiếm được Đỗ Giang, các tướng sĩ Trường Yên phấn khởi, lập tức đề xuất xây dựng bộ máy cai trị mới. "Chủ công," Nguyễn Bặc tâu, "Đỗ Giang là thành trì lớn, ta nên lập ngay phủ trấn quân tại đây, cử tướng trấn thủ để ổn định tình hình, thu thuế, luyện binh!" Nhiều tướng lĩnh khác cũng đồng tình, cho rằng đây là lẽ đương nhiên.

Thế nhưng, tình hình thực tế ở Đỗ Giang lại phức tạp hơn họ nghĩ. Dân vùng này đa phần từng bị Đỗ Cảnh Thạc bắt lao dịch, chịu nhiều khổ cực, nay thấy Đỗ Cảnh Thạc bị đánh bại thì vô cùng mừng rỡ. Họ đón chào quân Trường Yên như những người giải phóng. Tuy nhiên, sâu thẳm trong lòng họ, vẫn còn một sự e dè, một nỗi lo lắng mơ hồ. Họ từng bị quá nhiều kẻ "nhân danh" cai trị để rồi bóc lột, nên tuy mừng nhưng chưa thật lòng quy phục. Họ tự hỏi: "Liệu quân Trường Yên này có giống những kẻ trước, chỉ là 'thay áo cho giặc' mà thôi?"

Lữ Kính hiểu rõ tâm lý ấy. Ông biết, nếu Trường Yên hành động theo lối cũ, dân chúng sẽ lại mất lòng tin. Dù vậy, ông vẫn thực hiện một bước thử nghiệm. Lữ Kính cử Ngô Linh, một viên tướng nổi tiếng nghiêm túc, thanh liêm và công bằng, làm Trấn quan tạm thời để quản lý Đỗ Giang. Ông muốn xem phản ứng của dân chúng.

Ngô Linh ngay lập tức bắt tay vào việc ổn định trật tự, trừng phạt kẻ cướp bóc, và tổ chức lại cuộc sống cho dân. Tuy nhiên, ngay cả với sự công bằng của Ngô Linh, nhiều người dân vẫn tỏ ra phản ứng. Trong các buổi chợ, trên đường phố, tiếng xì xào bắt đầu nổi lên. "Tướng Trường Yên lại cai trị dân chúng như kẻ thắng trận?" Một lão nông thở dài. "Thế này thì khác gì thay áo cho giặc!" Một phụ nữ trẻ lo lắng. "Đỗ Cảnh Thạc đi, lại đến Ngô Linh. Rồi chúng cũng sẽ thu thuế nặng, bắt phu thôi." Nỗi sợ hãi và sự hoài nghi cũ kỹ vẫn còn bám rễ trong lòng họ.

Tin tức này nhanh chóng đến tai Đinh Bộ Lĩnh. Anh hiểu rằng đây là một vấn đề then chốt. Nếu không giải quyết được sự hoài nghi này, mọi chiến công đều sẽ trở nên vô nghĩa. Anh triệu tập Lữ Kính, Tô Ẩn và các tướng lĩnh thân cận để họp bàn khẩn cấp.

"Chư vị có thấy không?" Đinh Bộ Lĩnh trầm giọng, ánh mắt anh nhìn xa xăm ra ngoài cửa lều, nơi tiếng xì xào của dân chúng vọng vào. "Chúng ta đánh thắng giặc, nhưng chưa thắng được lòng tin của dân. Ta đã nói: 'Không tranh vương – nhưng kẻ nào làm loạn dân, sẽ không được tồn tại.' Vậy thì ta cũng không thể 'làm loạn dân' bằng cách cai trị họ theo lối cũ!"

Lữ Kính gật đầu. "Chủ công nói chí lý. Ta cử Ngô Linh làm Trấn quan là để xem xét thái độ của dân. Nay đã rõ. Dân chúng đã quá sợ hãi sự cai trị từ bên ngoài. Họ cần một điều khác biệt."

Sau nhiều giờ bàn bạc, Đinh Bộ Lĩnh đã đưa ra một quyết định lịch sử, một quyết định đi trước thời đại. Anh ban hành “Chiếu Tự Trị” – một chiếu chỉ mang tính cách mạng, được truyền đọc khắp Đỗ Giang và lan rộng sang các vùng lân cận.

Nội dung chiếu chỉ: "Từ nay, tại Đỗ Giang và các vùng đất Trung Nghĩa Quân giải phóng, không lập Trấn quan do Trường Yên cử đến. Thay vào đó, chúng ta sẽ để chính dân chúng bầu ra người đứng đầu vùng của mình. Những người được bầu phải là người có đức, có tài, được dân tin cậy. Quân Trường Yên sẽ rút khỏi nội thành, chỉ giữ các đồn lũy trọng yếu bên ngoài thành để phòng thủ và bảo hộ dân chúng khỏi các thế lực khác. Mọi việc quản lý dân, thu thuế, duy trì trật tự nội bộ sẽ do chính những người được dân bầu ra chịu trách nhiệm, dưới sự giám sát và hỗ trợ của Trung Nghĩa Quân."

Quyết định này của Đinh Bộ Lĩnh như một tiếng sấm giữa trời quang. Nó hoàn toàn đi ngược lại truyền thống cai trị của các sứ quân và triều đình phong kiến. Lòng dân Đỗ Giang vỡ òa. Từ những ánh mắt hoài nghi, giờ đây là những giọt nước mắt xúc động, những nụ cười rạng rỡ. Họ không ngờ rằng, có một vị thủ lĩnh lại trao trả quyền lực về tay dân chúng.

Đỗ Giang trở thành một mô hình quản lý độc đáo: một vùng đất “được giải phóng nhưng không bị chiếm”. Quân Trường Yên đóng quân bên ngoài, giữ vững biên giới, nhưng việc quản lý nội bộ lại do chính người dân tự quyết định.

Để bày tỏ lòng biết ơn vô hạn, dân Đỗ Giang đã cùng nhau góp công, góp sức, dựng lên một tấm bia đá lớn ngay giữa quảng trường thành. Trên bia, họ khắc những dòng chữ giản dị nhưng đầy ý nghĩa, truyền từ đời này sang đời khác:

“Không vua mà có luật – không giặc mà có quân.”

Lời khắc trên bia đá là minh chứng hùng hồn nhất cho con đường chính đạo mà Trường Yên đang đi. Nó khẳng định rằng, trong lòng dân, Đinh Bộ Lĩnh không phải là một vị vua mới đến để cai trị, mà là người mang đến một trật tự mới, một "luật" mới được xây dựng trên nền tảng của lòng dân. Và quân Trường Yên không phải là những kẻ cướp bóc, mà là những người lính "có đạo", bảo vệ dân mà không chiếm đoạt. Từ Đỗ Giang, danh tiếng "Trung Nghĩa" của Đinh Bộ Lĩnh đã thực sự khắc sâu vào lịch sử, mở ra một chương mới cho Đại Việt.